Door: Joke Aartsen
Bij boekhandel Daan Nijman in Roden vond dinsdagavond 13 februari voor de derde keer een drukbezochte Vasalisavond plaats. De stichting Vasalis organiseert deze avond jaarlijks in februari, dit jaar op de kop af op Vasalis’ 115e geboortedag. De stichting wil het werk van Vasalis levend houden, om te beginnen in Roden. Op de feestelijke Vasalisavonden in de boekhandel wordt elk jaar een essay gepresenteerd dat is geschreven door iemand die Vasalis heeft gekend of een connectie met haar of haar werk heeft. Nicolette Leenstra, mede-initiatiefneemster van de Vasalisavonden, heeft in 2020 het spits afgebeten met haar essay ‘Brieven aan Vasalis’. Na een korte coronapauze presenteerde Marga Kool in 2023 ‘Langs de touwladder, op bezoek bij Vasalis’. Dit keer was het de beurt aan journalist Joep van Ruiten die zijn ‘Vrienden van de poëzie’ voordroeg, maar pas nadat burgemeester Klaas Smid de avond opende met Vasalis’ prachtige gedicht Vriend.
Vriend, Vriendschap en Vriendin
Joep van Ruiten heeft zich voor zijn essay laten inspireren door het thema van de poëzieweek uit 2023, ‘vriendschap’. In zijn essay onderzoekt hij allereerst of poëzie je vriend kan zijn. Voor de schrijfster van het poëziegeschenk van 2023, Hester Knibbe, zeker wel door een ‘herkenning van het vertrouwd-onbekende’, zoals Van Ruiten het verwoordt. Voor Vasalis wellicht weer anders namelijk door het schrijven zelf, waaraan ze weliswaar haar vingers brandt, maar wat haar met name in de Phoenixbundels dichter bij haar overleden zoontje brengt. Voor veel lezers kan een gedicht troost of plezier bieden, stelt Van Ruiten, andersom biedt de lezer het gedicht niets. In die zin is er dus sprake van een eenzijdige vriendschap. Dankbaarheid of bewondering van de lezer voor de schrijver maakt de lezer nog geen vriend, of ‘broeder van dezelfde moeder’, om met Vasalis te spreken.
Fritzi ten Harmsen van Beek was wél een echte vriendin van Vasalis, ondanks en ongetwijfeld dankzij de grote bewondering van Vasalis voor Fritzi’s werk. Harmsen van Beeks ‘Muizenpoot’ maakte Vasalis’ ‘twijfel aan eigen kunnen nog groter’ dan hij al was. De vriendinnen ontmoetten elkaar af en toe en schreven elkaar zo nu en dan brieven. Fritzi’s ‘Grasbrief’ uit september 1998 is de bekendst overgeleverde brief. Dit was de laatste brief die vriendin ‘Fritsie’ naar Vasalis stuurde, ze wisten beiden dat de dood voor Vasalis nabij was. Het is een brief die overloopt van liefde en warme vriendschap en die in opmaak een waar kunstwerk is: een grasveld waarin de dichtster zinnen kleurrijk over het papier laat slingeren. Een maand later, in oktober 1998, overlijdt Vasalis.
Muziek en meer
Nicolette Leenstra (viool) en Marinus Scholten (accordeon) verzorgden de muziekomlijsting op deze avond. In een eigen programmaonderdeel droeg Nicolette Vasalis’ Phoenix l voor. Het was een ontroerende voordracht met passend ingetogen accordeonbegeleiding. In de pauze speelde het duo gevarieerde achtergrondmuziek van Cohens ‘Halleluja’ tot Ramses Shaffeys ‘Laat me’.
De gekende Groninger dichter Jean-Pierre Rawie hield na de pauze een korte voordracht over Groninger poëzie en dichters, Vasalis en sherry en hij las het gedicht Drank, de onberekenbare voor.
Ten slotte werd de Vasalisessayist van volgend jaar bekendgemaakt te weten psycholoog Douwe Draaisma.
De Vasalisstichting doet goed werk, zoveel is duidelijk. Er waren ongeveer 100 aanwezigen, maar véél meer belangstellenden. Hoewel er meer stoelen in de boekwinkel waren geplaatst dan vorig jaar, was de avond wederom direct uitverkocht. Er wordt gehecht aan deze knusse plek tussen boeken in de eigen winkel en dat is begrijpelijk. Gelukkig zagen de enthousiaste medewerkers alweer mogelijkheden voor extra plekken volgend jaar. Maar de aandacht gaat nu eerst uit naar een aantal andere Vasalisactiviteiten die dit jaar op stapel staan. Er komt binnenkort een poëziewandelroute én een poëziefietstocht in de buurt met vele gedichten van de springlevende Roder dichtster Vasalis.
De bus reed vervolgens als een kamer door de nacht terug naar stad.
Joke bezocht vorig jaar ook de Vasalis-avond en schreef ook toen een verslag.
