Door: Joke Aartsen
Een kleine tachtig belangstellenden verzamelden zich woensdag 15 februari in boekhandel Daan Nijman te Roden voor een avond over de dichtster Vasalis, die van 1964 tot haar dood in 1989 vierendertig jaar in Roden woonde. Het was de tweede Vasalisavond in een reeks. De eerste is voor corona gehouden, het is de bedoeling in totaal tien avonden rondom Vasalis te organiseren. Na deze laatste rijk gevulde en indrukwekkende avond ligt de lat behoorlijk hoog. Marga Kool sprak over haar mateloze bewondering voor Vasalis, Geert Pruiksma gaf een bevlogen stukje kunstgeschiedenis en de avond werd opgeluisterd door toepasselijke muziek van de Groninger Country-, Blues- en Folkband The Woodsmen en thee met cake.
Eerste ontmoeting
De 73-jarige schrijfster (en onderwijsvrouw, dijkgraaf, gedeputeerde, D66-politica, en streektaalvoorvechtster) Marga Kool presenteerde op deze avond haar essay Langs de touwladder, op bezoek bij Vasalis. Het essay verhaalt ontroerend en mooi beschreven de ontwikkeling van Kools ontdekking van Vasalis’ werk en haar adoratie voor dat werk en de schrijfster. Die begint als ze zich als zestienjarige verliefde puber herkent in Vasalis’ gedicht ‘Wachten in de ochtend’. Die leeservaring was voor haar ‘een ontmoeting in het gedicht.’
Tweede ontmoeting
Bijna kan Kool Vasalis in de ogen kijken. Ze komt heel dicht bij haar idool door haar vertalingen van Vasalis’ gedichten in het Drents. Vertalen is een heel geklauter, legt ze uit. Je wilt niets van het origineel beschadigen en kracht en kwaliteit van het origineel behouden. Vorm, rijm, maat en inhoud zijn de sporten waarop de vertaler zich naar boven worstelt. Er is geen betere manier om de dichter te bezoeken, dan via een vertaling. De Drentse vertalingen van enkele van Vasalis’ gedichten die Kool voordraagt zijn van hoge kwaliteit en verraden bijzonder vakmanschap.
Laatste ontmoeting
‘De dichter is thuis’, zegt Vasalis over haar weerzin tegen interviews, ‘u kunt hem daar bezoeken langs de touwladder van zijn woorden.’ Kool kent en respecteert Vasalis’ behoefte aan privacy. Hoewel ze als volwassene misschien in de positie en gelegenheid is geweest een echte ontmoeting met Vasalis te arrangeren, durft ze het niet aan haar op te zoeken. Dat is misschien ook steeds minder nodig. Vasalis is Kools favoriete dichtster gebleven. ‘Dat komt misschien niet omdat ik uw gedichten steeds beter heb begrepen,’ zegt ze. ‘Het is waarschijnlijk omdat uw gedichten mij steeds beter zijn gaan begrijpen.’
Song of sorrow
De vierkoppige band The Woodsmen verzorgt met originele instrumenten een vrolijk voor- en pauzeprogramma. Ze hebben onder andere een Engelstalig liefdes(verdriet)gedicht van Vasalis op muziek gezet. ‘Song of sorrow’ heet het, Vasalis was zestien toen ze het schreef. Na de pauze houdt Geert Pruiksma een interessante minilezing over de door Vasalis bewonderde kunstenaar Hercules Segers, die leefde van 1589 – 1638. De teksten van Kools essay en Pruiksma’s lezing zijn door de Vasaliswerkgroep uitgegeven in een boekje getiteld Langs de touwladder, op bezoek bij Vasalis (zie www.vasalis.nl ). Het is nr. 2 in de Vasalisreeks.
Vasalis forever
De werkgroep uit Roden wil het werk van Vasalis werk levend houden. Daartoe is al het nodige ondernomen in en voor het dorp, maar de ambities reiken verder. Er zullen nog minstens acht Vasalisavonden volgen, hopelijk in een grotere ruimte, want er was nu meer belangstelling dan plek. Verder wordt momenteel ook de plaatselijke jeugd bij haar werk betrokken via de scholen in Roden. ‘De bezoekers van de avond zijn merendeels vrouwen die uit vaste dienst zijn en in een kalm tempo grijzer beginnen te worden,’ tekent een plaatselijke journalist op. Gelukkig zullen er altijd weer nieuwe mensen oud en grijs worden, waarmee belangstelling voor het werk van Vasalis voor een voorlopige eeuwigheid gewaarborgd is.
