Door: Joke Aartsen
De 32-jarige Mo Qasem is een Groninger cartoonist, die in 1991 is geboren in Syrië. Hij hoopt binnenkort zijn bundel cartoons Overlevers uit te geven.
Mo’s grootouders zijn tijdens en door de Nakba in 1948 verdreven uit toenmalig Palestina. De staat Israël werd gesticht en veel Palestijnen werden gedood of vluchtten. Mo’s ouders en Mo groeiden daardoor op in Yarmouk, Zuid-Damascus. Dit is een vluchtelingenkamp voor Palestijnse vluchtelingen dat in de loop der jaren uitgroeide tot een buitenwijk van de stad, met woningen, scholen en ziekenhuizen. Mo’s ouders zijn academici, Mo studeerde af in ‘fine arts’. Sinds de oorlog in Syrië, die begon als vreedzaam protest tegen Assad en zijn regering, is Yarmouk langzaam maar zeker veranderd in ‘de binnenste kring van de hel’. Isis, Assads leger en Palestijnse strijders bevechten elkaar in een gebied van nog geen twee vierkante kilometer. Syrië sluit alle invoer, de bewoners lijden ernstig door gevechten, bombardementen, maar ook aan honger en dorst.
Mo vlucht, op hevige aandrang van zijn moeder. In 2015 komt hij in Nederland aan. Zijn eerste paspoort in zijn leven krijgt hij hier. Hij lijdt ernstig onder nachtmerries en heeft PTSS. Zijn therapeute raadt hem aan cartoons te gaan maken over mentale ziektes en niet meer alleen over politiek en oorlog.
In Syrië maakte Mo anonieme cartoons en graffiti. In Nederland maakt hij incidenteel muurschilderingen, op verzoek of in opdracht, cartoons maken is zijn belangrijkste werk. Hij werkt vooral op de ipad, soms ook wel op ‘gewoon’ op papier. Tot 7 oktober maakte hij onder andere prenten voor het France 24-tv-kanaal. Hij is aangesloten bij de internationale ‘Cartooning for Peace’-organisatie, op haar site is werk van hem te zien. Ook is hij kortgeleden benaderd door mensen van de RUG, met wie hij in gesprek is over een mogelijke samenwerking. Dat zou dan gaan om zijn tekeningen over mentale gezondheid.
De bundel cartoons die Mo Qasem uit wil geven bevat met name tekeningen over het menselijk lijden. Mo wil mensen helpen, hun perspectief bieden van lijden naar hoop, als het even kan met wat milde humor. De cartoons tonen een afgebrande lucifer die zich opricht, weer gaat branden en vuisten en spierballen toont. Verder verrijst in de bundel een kwetsbaar plantje uit een dode boomstam, donkere gedachten worden begraven, getraumatiseerde hersenen uitgewrongen. ‘Je bent niet alleen’, is een boodschap, er is hoop, trauma’s kunnen omgehakt. Je kunt de tunnel van angst, depressie en erger verlaten, er zijn veilige plekken, er bestaat vrede, er bestaan mensen die om je geven.
Mo is te volgen op instagram en facebook. Wat hij zelf zijn mooiste of beste werk vindt? ‘Dat komt eraan’, zegt hij.
