Ben jij een (bijna) professioneel schrijver van proza, toneel en/of scenario of ben je theatermaker, en ben je nieuwsgierig naar een effectieve methode om je personages en hun onderlinge relaties te ontwikkelen? Marloes IJpelaar van theatergroep Club Lam gebruikt hier familie-opstellingen voor. In de workshop ‘Opstellingen’ in Huis Orlando op 9 april 2022 laat ze je zien en ervaren hoe je opstellingen in je schrijf- of theaterpraktijk kunt inzetten.
Over de workshop: Op 9 April ervaar je twee verschillende opstellingen, één met een schrijver en één met een schrijver, regisseur en acteur. In de workshop krijg je een alternatieve manier aangereikt om naar je tekst, script of voorstelling te kijken en een verhelderende blik op de dynamiek tussen je spelers/personages. Twee deelnemers krijgen de gelegenheid hun personages en hun onderlinge relaties te onderzoeken – de anderen zijn betrokken als representanten. Welke deelnemers dat zijn, bepalen we na aanmelding door middel van loting.
Marloes IJpelaar over familie-opstellingen: ‘Een familie-opstelling is een sessie waarbij een deelnemer een relatie met een familielid onderzoekt. De andere deelnemers worden uitgenodigd om als ‘representanten’ de plaats in te nemen van de hoofdrolspelers in dat vraagstuk.
Na het voltooien van mijn studie familie- en systeemopstellingen ben ik gaan onderzoeken of dit proces ook werkt met personages. Inmiddels geef ik al meer dan een jaar individuele schrijfcoaching met behulp van systeemopstellingen. Dit houdt in dat iemand met een opdracht voor een toneelscenario, filmscript of boek naar mij toekomt. De namen van de belangrijkste personages schrijven we op briefjes en de schrijver, die dan opsteller wordt, legt deze in de ruimte. Hij/zij/hen gaat vervolgens op de papiertjes met de namen van een personage staan en vertelt vrijuit wat hij/zij/hen ervaart. Hierdoor vallen blokkades, die je ophouden als je thuis achter je laptopje zit, weg. Je bent namelijk fysiek en met je volle aandacht in je verhaal gedoken, en aan die ervaring kun je altijd weer refereren.
Inmiddels werk ik bij het opstellen van representanten voornamelijk met schrijver, regisseur en acteurs tegelijk. Het opbouwen van een personage kan soms enkele weken duren. Met een opstelling verkort je die tijd. De acteurs ervaren de energie van hun personage zoals ze zijn neergezet door de schrijver in de ruimte -net zoals dat bij een familie-opstelling gebeurt met wildvreemde representanten. Ook als een verhaal nog niet af is, kun je je laten inspireren door representanten, maar nog belangrijker door jezelf.’