Overal in Europa is dit jaar de honderdste sterfdag van schrijver Franz Kafka aanleiding om bij zijn blijvende betekenis en actualiteit stil te staan. Veel lezers zullen bijvoorbeeld door zijn legendarische roman ‘Het Proces’, het thema van het machteloze individu tegenover de genadeloze bureaucratie, als echt ‘Kafkaësk’ zien. Meerdere journalisten en schrijvers benoemden de afgelopen maanden vaak op een nieuwe manier de betekenis van Kafka’s werk.
Het is ook voor Studium Generale en Soundsofmusic een literaire en muzikale ‘Kafka-avond’. We praten met schrijver en scherpdenker Arnon Grunberg over Kafka, een van zijn grote literaire liefdes. Grunberg schreef in het voorjaar dat vooral zijn talloze intense brieven leren, “dat de vlucht uit en de strijd tegen de obsceniteit die het leven is en altijd zal zijn, leidt tot nieuwe, andersoortige, soms gruwelijkere obsceniteiten”.
Componiste Brigitta Muntendorf geeft onze vervreemding als mens in een technologische samenleving weer in scherpe, maar vaak geestige media-muziek. Haar ‘Trilogy’ is geschreven voor twee vleugels en elektronica en wordt gespeeld door de twee New Yorkse pianisten Corey Smythe en Ning Yu. De klanken en subtiele gebaren zorgen voor een vervreemdende, Kafka-achtig te noemen effect.
Haar Nederlandse collega Jan van de Putte schreef speciaal voor het festival een nieuw strijkkwartet voor het fameuze Bozzini Quartet uit Montreal. Hij verwoordt zijn verbinding met Kafka’s werk en inspiratie voor zijn nieuwe stuk met de nieuwsgierig makende woorden:
”In het schemerdonker – Je weet niet waar je bent
Je weet niet waar het heen gaat- en hoe was het eigenlijk daarvoor?
Was alles wel zo?- een voortdurend zonder voor- of na-kennis
precies op de immer bewegende loodrechte verticale plaats zijn
maar toch- in de onvoorspelbaarheid
het proberen van lijnen.-steeds opnieuw een andere lijn
de poging tot controle –
vol energie zoeken naar iets wat nooit bereikt wordt”
In de Synagoge is van vrijdag 15 november t/m zondag 1 december de mini-tentoonstelling ‘Komplett Kafka’ te zien. Met werken van de kunstenaar Nicolas Mahler. Een Oostenrijkse striptekenaar en illustrator die met een soortgelijke minimalistische tekenstijl als de verwoede tekenaar Franz Kafka zelf, scènes uit diens leven in beeld brengt.