Over de hele wereld zijn er mensen op de vlucht. De Russische inval drijft Oekraïners uit huis en land, Gaza wordt platgebombardeerd maar inwoners kunnen geen kant op; de Armeense enclave Nagorno-Karabach stroomt leeg na de inval van Azerbeidzjan; grenzen staan onder druk. De oorlogen en reeks vluchtelingen leiden tot grote maatschappelijke verschuivingen, ter plekke en elders in de wereld.
In Nederland worden we geconfronteerd met getallen: mensen die op de vlucht zijn voor de ellende in hun land worden cijfertjes. Journalisten proberen zo objectief mogelijk de feiten boven water te krijgen. Maar wat ligt er achter deze feiten? Wat doet dat met ons?
Als de harde werkelijkheid soms moeilijk te bevatten is, als de cijfers onvoldoende spreken, helpt het fictionaliseren van de feiten zodat de feiten in een menselijk kader worden geplaatst. Literatuur kan feiten voorzien van context, tot leven brengen, kleur geven, zodat we begrip en empathie kunnen opbrengen. Literatuur kan ook een rol spelen in wat voorafgaat: natievorming, identiteit. Een volk trekt een grens en de grens maakt een volk.
In dit programma spreken we over de rol die literatuur heeft, kan en moet hebben en lezen de deelnemende schrijvers voor uit hun nieuwste werk.
Schrijver Vamba Sherif vertelt in zijn autobiografische roman Ongekende liefde over verstoting, verbanning en het reizen van het ene betwiste gebied naar het andere. Zijn tocht gaat van Liberia naar Koeweit, dan via Jordanië naar Syrië en tenslotte naar Nederland, waar niet de grenzen betwist worden, maar wel zijn komst en die van vele anderen.
De hoofdpersonen in de boeken van schrijver Forugh Karimi zijn vluchteling. De moeders van Mahipar gaat over Ramín, hij is als klein jongetje met zijn moeder Lolo als vluchteling naar Nederland gekomen en Lolo houdt tot in het graf zijn afkomst angstvallig voor hem verborgen. Nargis gaat over een Afghaanse familie die elkaar kwijt zijn geraakt.
Pieter Waterdrinker woonde lange tijd in Rusland, waar hij in hoog tempo onder de achternaam van zijn moeder boeken begon te publiceren die opvielen door de on-Nederlandse thematiek en toon.
Ze worden geïnterviewd door schrijver en antropoloog Marjolein Visser deed onderzoek voor verschillende instellingen (o.a. Vluchtelingenwerk, de Radboud Universiteit, Edukans, Equator Foundation en CIDIN) en ministeries. Ze is helemaal thuis in de materie en zal haar licht werpen op het begrip grens, wat grenzen met je doen; het lot van vluchtelingen. In haar literair reisverhaal Chacun sa chance vertelt ze het verhaal van een uitgeprocedeerde Malinese asielzoeker.
Wil je meer van deze schrijvers horen? Dan kun je nog naar een van de Luistersessies.
Dit programma is onderdeel van het literatuurfestival Het Grote Gebeuren.
