Op maandagavond 15 januari 2024 19:30- 22:00 uur uur vindt er een lezing en debatavond plaats bij van der Velde boeken Assen in samenwerking met De Verdieping, Filosofisch Café Assen, slijpsteen voor de geest. Het thema van de avond is Verlichting versus Postmodern denken en er zal gesproken worden over nepnieuws, identiteitspolitiek, woke en de culture wars. De spreker deze avond is Drs. Edward van der Tuuk. Kosten: €10,- / €5,- voor jongeren en studenten. Aanmelden: via www.deverdieping-assen.nl of deverdieping2011@gmail.com
In 2023 publiceerde de AIVD hun rapport: Anti-institutioneel extremisme in Nederland: een dreiging voor de democratische rechtsorde? Susan Neiman (Verzet en rede in tijden van nepnieuws, 2017) beschuldigt het postmodernisme ervan aanzet te hebben gegeven voor het ‘post-truth relativisme’ van nu. Het zou de deur naar populistische retoriek, nep-nieuws en haat-zaaien wagenwijd hebben open gezet. Neiman hekelt het ‘reactionaire’ denken van Foucault en breekt een lans voor de Verlichting.
Volgens Foucault is de Verlichting een geloof in een drie-eenheid: subject, waarheid en vooruitgang. Het postmodernisme onderstreept niet de autonomie, maar de heteronomie van de mens, niet waarheid maar relativiteit, niet vooruitgang maar discontinuïteit, en vooral: dat macht hierin een allesbepalende rol speelt. Susan Neiman ziet hierin overeenkomsten met rechts-conservatieve / reactionaire denkers. ‘Woke’ trapt volgens haar in dezelfde val van identitarisme als populistisch-rechts. Want als waarheid, rede, en vooruitgang relatief zijn, en gebaseerd op macht, dan is een betere wereld dus niet mogelijk. Volgens Neiman valt het postmodernisme veel te verwijten als het gaat om vertrouwen in instituties als wetenschap en journalistiek. Het relativisme / cynisme van de postmodernen zou het progressieve optimisme verdacht maken. Deze interpretatie van het postmodernisme is echter te kort door de bocht. In deze lezing wordt belicht hoe het postmoderne denken ook gezien kan worden als een voortbouwen op de idealen van de verlichting. En dan rijst de vraag in hoeverre het denken van Neiman zelf misschien reactionaire trekken vertoont.
Drs. Edward van der Tuuk
Drs. E. van der Tuuk (Edward) is filosoof en freelance docent voor HOVO, U3L, ISVW en Vrije Academie. Hij studeerde Sociale filosofie, wetenschap & samenleving, en ethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Bij De Verdieping heeft Van der Tuuk in de afgelopen jaren meerdere keren een cursus gegeven.